Stel ik ben een vader van een gezin, dat door een veelvoud van problemen in zwaar weer zit. Ik zou ik me dan schuldig voelen. Ik voel me onmachtig. Ik schaam me voor het feit, dat ik niet goed zorg voor mijn levenspartner, kinderen en mijn huishouden. Natuurlijk hoor je mij dat niet snel zeggen.

Tegen de achtergrond van het NRC-artikel op 1-3-19: ‘Te vaak is de jeugdzorg zélf die kinderen beschadigt.’

Professioneel gezin voorkomt definitieve uithuisplaatsingen

Het gezin als ambacht in een familietraditie

Stel ik ben een vader van een gezin, dat door een veelvoud van problemen in zwaar weer zit. Ik zou ik me dan schuldig voelen. Ik voel me onmachtig. Ik schaam me voor het feit, dat ik niet goed zorg voor mijn levenspartner, kinderen en mijn huishouden. Natuurlijk hoor je mij dat niet snel zeggen.

Als ik het dan toch open gooi, zal ik het als een stevige drempel ervaren om iets aan te nemen van een toegewezen ambulant hulpverlener of een casemanager zorg. Als het moet, dan moet het. Maar het voelt kunstmatig. Opvoeden en een gezin onderhouden is en blijft ambacht.

Schoenmaker
Laatst sprak ik een schoenreparateur in onze Arnhemse binnenstad. Een ambacht dat dreigt te verdwijnen. Laten we er eens vanuit gaan, dat ik de schoenmaker ben en op een of andere manier geen goed werk aflever. De klanten zijn ontevreden, want de gerepareerde schoenen, zijn als snel weer kapot.

Dan zou het vreemd aanvoelen als de Arnhemse ondernemersvereniging mij een adviseur toewijst, die in de beperkte aantal uren mij gaat vertellen hoe ik het anders kan aanpakken.

Het is namelijk een vak, dat ik vanuit familietraditie heb overgenomen van mijn (voor)ouders en hoop weer door te geven aan één van mijnkinderen. Zelfs al zou de adviseur een opleiding schoenreparatie hebben gevolgd, zou ik toch beperkt begrepen worden.

Schoenmaker voor schoenmaker
Prettiger is, als ik als schoenmaker kan kiezen uit een aantal andere schoenmakers, die ook in een familietraditie werken en goede resultaten boeken. Dat ik vooral met hén in gesprek kan komen en dat zij mij de kneepjes van het vak (helaas nogmaals) bijbrengen.

Ik moet natuurlijk wel over een stukje trots heenstappen en een klik hebben met de vakgenoot. Vandaar dat het fijn is, als ik er één kan uitkiezen. En misschien kan die collega zelfs wel iets van mij leren, ook al staat dat niet op de voorgrond.

Schapen maken schapen,
mensen mensen,
instituties instituties,
hulpverleners hulpverleners,
en gezinnen maken gezinnen

Gezin voor gezin
Als we bovenstaande situatie vergelijken met ‘mijn’ gezin waarvan de draaglast hoger is dan de draagkracht, dan heb ik in Nederland gezien, dat er bijvoorbeeld steungezinnen zijn. Sterke gezinnen, die dit doen op basis van vrijwilligerswerk. Dat is heel mooi.

Onder meer in de gemeente Apeldoorn wordt hiermee gewerkt. Of kijk eens op www.buurtgezinnen.nl of naar de gastgezinnen van Stichting WESP. Toch zullen er thema´s of een stapeling van problemen kunnen zijn, die voor het steungezin te pittig  zijn om echt iets in ´mijn´ situatie te betekenen.

Profs
Je zou ook kunnen denken aan een gezin waarvan de ouders professionele opvoeders zijn. Dat voelt al wat steviger. Dit zijn mensen, die aanspreekbaar zijn op methodisch handelen. Ze hebben korte lijnen met andere professionals in de zorg. Kunnen actief ruggenspraak houden met onder meer een gedragswetenschapper.

De professionele ouders eten met ons spaghetti en ondersteunen mij bij mijn opvoedvragen. Zo’n gezin zou mijn eigen kinderen tijdelijk op kunnen vangen als ik op zoek ga naar werk en mijn vrouw therapie volgt. Een midweek opvang bijvoorbeeld. Stel ik heb vier kinderen. Die zijn echt niet de makkelijkste.

“Verder is vooral onze wasmachine vaak stuk.”

  • Mijn kinderen zijn gediagnostiseerd met ADHD en ASS-problematiek.
  • Eén heeft suikerziekte.
  • Een ander is licht verstandelijk beperkt.
  • Mijn vrouw wordt behandeld tegen een trauma vanwege haar vader die
    alcoholist was.
  • Zelf geef ik te makkelijk geld uit. “Geld moet rollen”, zeiden mijn
    ouders altijd.
  • Verder is vooral onze wasmachine vaak stuk.

Nu heb ik gelezen dat er zorgaanbieders zijn, die gezinshuizen hebben die tijdelijke opvang bieden. Noem het deeltijdgezinshuizen. De gezinshuisouders kunnen ondersteuning bieden aan ‘mij’ als ‘probleem’ouder en mijn kinderen gedeeltelijk opvangen. Wat mij daarbij echter opvalt, is dat er alsnog ambulante hulpverleners zijn, die regie voeren en dat de kinderen onder de verantwoordelijkheid gaan vallen van de zorgaanbieder.

Gezag is aantrekkelijk
Het lijkt alsof het gezag van mij of de professionele opvoeder, wordt ondergraven als ambulante hulpverleners gaan bepalen. Ik zou het prettiger vinden, als ik vooral met de opvoeders te maken had. Dat zíj leidend zijn en coachend. In dat geval stijgt mijn respect. Ik neem eerder iets van hen aan. Volgens mij is het ook nog goedkoper.

Waar vind ´ik´ professionele gezinnen?
Zouden professionele gezinnen zichzelf op hun eigen manier kunnen laten zien op een toegankelijke website of tijdens een ontmoetingsmiddag? Op die manier kunnen zij zich ook laten zien aan mijn gezin, dat echt op de rand van de ‘afgrond’ zit. En we willen kiezen, want het moet wel klikken.

2GetThere is een organisatie die werkt met jongerencoaches die niet heel veel ouder zijn, dan de jongeren die in de knel zitten. Coaches die zelf ook ervaren hebben, hoe uit de sores te komen. Jongeren kunnen onder andere vanaf een website kiezen welke coach hen het meest aanspreekt. Misschien werkt deze vorm ook wel voor een gezin in de knel die een professioneel gezin zoeken.

Kwaliteit
Professionele gezinnen zullen geworven en gescreend moeten worden en in een kwaliteitskader mogen vallen. Er zijn werkenden met een pedagogische achtergrond, die zich meer op gezinszorg willen richten, maar waarbij een gezinshuis een stap te ver is. De kinderen van iemand anders langdurig in je gezin opnemen is tenslotte een enorme verantwoordelijkheid. Een ´professioneel gezin´ is qua vorm dan misschien wél passend.

Wie doet mee?
Op inhoud en randvoorwaarden is het mogelijk om professionele gezinnen bestaansrecht te geven: als sociaal ondernemers die een direct contract hebben met de gemeente. Het is de meest veilige optie voor de hulpvrager. De vragende ouder hoeft namelijk niet het gevoel te krijgen ‘op te moeten boksen’ tegen een grote zorgorganisatie. En er zijn geen overheadkosten mee gemoeid.

Ik ben deze variant in de
jeugdzorg en WLZ nog niet tegengekomen. Zijn er partijen, die met mij een pilot
willen opzetten om deze professionele gezinnen te werven, te selecteren en een preventieve
factor te laten worden in de jeugdzorg?

schrijver: Salvo D’Agata van Spring Up

Bronnen
afbeeldingen: